جرایم کیفری چیست و شامل چه مواردی است؟

تا به حال کلمات جرایم کیفری و مدنی به گوشتان خورده است؟ این جرایم با توجه به نوع رفتاری که از افراد سر میزند، متفاوت می باشد. اما می دانید جرایم کیفری چیست؟ یا جرایم کیفری شامل چیست؟ در کمتر از 5 دقیقه می توانید به راحتی پاسخ این پرسش ها دست یابید. این نکته را از یاد نبرید که جرایم کیفری معمولا حساس تر هستند و نیازمند بررسی و در اغلب موارد، کمک گرفتن از وکلای دادگستری می باشد. در صورتی که شما درگیر جرایم کیفری شده اید، می توانید یکی از برترین ها در لیست بهترین وکیل کیفری در مشهد، تیم حقوقی رامین پورعطا را انتخاب کنید تا از گزند تبعات این جرایم در امان بمانید.

جرم کیفری چیست یا کیفری یعنی چی؟

قبل از تعریف جرم کیفری و در ابتدا باید بدانید که به طو کلی جرایم به دو نوع جرایم مدنی و جرایم کیفری تقسیم می شوند. بنابراین تقسیم بندی جرایم کیفری در مقابل جرائم مدنی قرار می‌گیرند. حال معنی کیفری چیست؟ جرایم کیفری آن دسته از جرایمی هستند که عمل فرد براساس قانون، جرم و مرتکب آن عمل نیز، جزم شناخته شود. برای این اعمال، مجازاتی تعیین شده است. این قبیل جرایم در دادگاه کیفری مورد بررسی قرار می گیرند.

حکم کیفری چیست

هرگاه قاضی پس از انجام بررسی و تحقیقات لازم، تصمیم خود را درباره پرونده کیفری اعلام می‌کند، این تصمیم به صورت کتبی و تحت شرایط خاص نوشته می‌شود و به طرفین دعوا ابلاغ می‌شود. این نوع تصمیمات کتبی که به طرفین داده می‌شود، به حکم کیفری معروف است.

برای شناخت دقیق تر جرایم کیفری ناگزیریم تا در ابتدا با تفاوت های جرایم کیفری و مدنی به تفصیل آشنا شویم.

تفاوت جرایم مدنی و جرایم کیفری چیست؟

همه افراد جامعه دارای حق و حقوقی هستند که این حق‌ و حقوق چارچوب زندگی انسان ها را شکل می دهد تمامی این چارچوب بندی ها و قوانین توسط قانون گذاران هر جامعه ای تعیین می شوند و تمام اعضای جامعه موظف به رعایت این قوانین هستند و هر گونه عملی بر خلاف این قوانین به صورت رسمی و عرفی جرم محسوب می شود از همین رو جرائم را می توانیم به دو نوع جرایم مدنی و جرایم کیفری تقسیم کنیم.

جرایم مدنی در واقع آن دسته از جرایم هستند که بیشتر بر مسائلی مانند ارث، شکایات ملکی، مشکلات خانوادگی، وصول مطالبات (چک یا سفته)، مشکلات قراردادی و یا مشکلاتی نظیر شکایات مهریه و نفقه اطلاق می‌شود. اگر توجه کنید در این نوع جرایم فرد مذکور ممکن است رفتار ممنوعه ای انجام نداده باشد؛ اما به واسطه زائل کردن حقوق فرد یا افراد دیگری محاکمه می شود. در واقع جرم مدنی هر نوع عملی زیان آوری است که مبتنی بر تقصیر باشد حتی اگر در موضوع قانونی خاصی قرار نداشته باشد.

جرم مدنی معمولا با فرض ضرر در نظر گرفته می‌شود؛ یعنی اگر زیانی به کسی وارد نشود، علناً وقوع جرم قابل تصور نیست.

از طرفی دیگر در جرایم مدنی اراده مجرمانه یا سو نیت دلیل ارتکاب به جرم نیست در مواردی حتی تقصیر هم شرط اصلی نیست؛ بلکه بیشتر این جرایم نتیجه اهمال و بی احتیاطی صورت می گیرد و به خسارت یا ضرر منجر می شود. این گونه جرایم در دادگاه جرایم حقوقی بررسی خواهند شد.

در پاسخ به جرم های کیفری شامل چیست باید بگوییم که در مقابل جرائم مدنی، جرایم کیفری وجود دارند، این جرایم عموماً به افعالی که به نقض قانون می انجامند و ممنوعه هستند اطلاق می‌شوند.

برای تفهیم راحت تر سؤال جرایم کیفری شامل چیست، چند نمونه از موارد جرایم کیفری آورده شده است:

• سرقت
• قتل
• حمل اسلحه
• کلاهبرداری و فریب
• رفتارهای خشونت‌آمیز
• کلاهبرداری‌های رایانه‌ای و یا جاسوسی رایانه‌ای و…

جرایم کیفری در دادگاه مختص به خود بررسی می‌شوند در ادامه به معرفی انواع دادگاه جرایم کیفری می‌پردازیم.

طبقه بندی انواع جرایم کیفری

جرایم کیفری به چند دسته تقسیم می‌شوند و هر کدام مجازات مربوط به خود را دارند. جرایم کیفری به‌طورکلی در دودسته عمومی و خصوصی قرار می‌گیرند.

جرایم کیفری عمومی

این جرایم سبب برهم ریختگی افکار عمومی و نظم جامعه می‌گردد‌. این موارد از طریق دادستان یا نماینده آن بررسی و مجازات جرم مشخص می‌گردد. برای مثال زنا، سرقت، قتل، اسیدپاشی در زمره جرایم کیفری عمومی قرار می‌گیرند چرا که علاوه بر آسیب به یک فرد خاص، احساسات افراد جامعه را هم جریحه‌دار خواهد کرد.

جرایم کیفری شخصی

برای رسیدگی جرایم کیفری شخصی، ثبت شکایت از سوی شاکی خصوصی که می تواند یک فرد حقیقی یا حقوقی باشد، لازم است. این جرایم معمولا در صورت رضایت شاکی در اکثر موارد مختومه اعلام می‌شود.

جرایم کیفری شامل چیست؟

بعد از پاسخ به سؤال جرائم کیفری چیست به آسان ترین زبان ممکن، اکنون وقت آن رسیده است تا بررسی کنیم که جرایم کیفری شامل چیست، برای بررسی جزئی تر، توجه شما را به مطالب ذیل جلب می نماییم.

جرایم کیفری شخصی

جرایم کیفری شخصی آن دسته از جرائم هستند که ضرر و آسیب آن متوجه شخص خاص می‌شود، این جرایم به‌خودی‌خود به دودسته تقسیم می‌شوند؛ قتل و الباقی جرایم با محوریت خشونت. در این قسمت منظور از جرائم با محوریت خشونت جرائمی مانند موارد زیر است:

1. تجاوز
2. ضرب و شتم
3. آدم ربایی یا آدم دزدی
4. کودک آزاری
5. آتش سوزی

جرایم کیفری علیه اموال

در این نوع از جرائم کیفری ضرر و زیان وارده متوجه اموال است پس به‌طورکلی جرایم کیفری علیه اموال جرائمی هستند لازمهٔ آن که دخالت در مال و اموال فرد دیگری است. بدیهی است که در این صورت فرد متضرر از لذت‌بردن و یا استفاده از مال خودش محروم است. این جرائم شامل موارد زیر می‌شوند.

1. جعل
2. کلاهبرداری
3. خیانت در امانت
4. انتقال و فروش مال غیر

جرایم کیفری مالی

جرایم مالی در واقع آن دسته از جرائم هستند که فرد مجرم به‌قصد فریب یا کلاهبرداری اقدام به عمل نموده است. از آن جایی که جرایم کیفری مالی به اختلاس، فرار مالیاتی، کلاهبرداری، پول‌شویی و امثالهم اطلاق می‌گردد در زمره جرایم یقه‌سفید جای می‌گیرد و با این نام نیز شناخته می‌شود. برای بررسی انواع جرائم کیفری مالی به‌صورت تخصصی‌تر؛ به ادامه مطلب توجه کنید:

1- رشاء و ارتشاء (رشوه دادن و رشوه گرفتن)

در تعریف ساده رشا و ارتشا می‌توانیم بگوییم که رشا به عمل مجرمانه رشوه دادن گفته می‌شود و ارتشا در واقع به عمل گرفتن وجه و یا هر نوع مال دیگری توسط کارمند دولت گفته می‌شود. درصورتی‌که رشا و ارتشا از سمت قوه قضائیه تأیید شود بنا بر ارزش مال، حکم کارمند مربوطه زندان و یا انفصال از خدمت است.

2- تحصیل مال از طریق نامشروع

همان‌طور که از نام این جرم پیداست اموالی که از روش‌های نادرست و از طریق سوءاستفاده از امتیازات تفویض شده به دست بیاید در حالت کلی تحصیل مال از طریق نامشروع شناخته می‌شود. این امتیازات می‌تواند شامل جوازهای واردات و صادرات یا تقلب و دور زدن توزیع عادلانه کالا باشد.

3- خیانت در امانت

طبق قوانین هر فرد برای اینکه به خیانت‌ در امانت متهم شود باید یکی از کارهایی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم را انجام داده باشد. در نظر داشته باشید که فرقی نمی‌کند امانت مربوطه به‌صورت اجاره، امانت، وکالت و با اجرت و بی‌اجرت به مجرم سپرده شده باشد در صورت استعمال، تصاحب، مفقودی و یا تلف کردن مال؛ شخص متهم و در صورت اثبات، مجرم تلقی می‌گردد.

4- پول شویی

پول‌شویی در واقع تملک و نگهداری از اصولی است که از راه مغایر با قانون به‌دست‌آمده باشد درحالی‌که با تبدیل این اموال به اموالی با منشأ قانونی و یا کتمان آن مجرم سعی در اصطلاحاً تمیز نشان‌دادن آن مال داشته باشد.

جرایم کیفری رایانه ای و سایبری

پیشرفت تکنولوژی و فراگیری اینترنت در جهان علاوه بر آسان نمودن کارها و بسیاری از محاسن، پای تعداد زیادی از خطرات و زیان‌های عجیب‌وغریب را به زندگی افراد باز کرد؛ از این‌ رو دولت‌ ها ناگزیر مجبور به ایجاد قوانین محکمی برای این گونه از جرائم و تهدیدات ناشی از اینترنت و رایانه شدند.

جرائم اینترنتی آن دسته از جرائمی هستند که مجرم با به‌ کارگیری فناوری و اطلاعات دست به اقدامات مجرمانه‌ همچون حک اطلاعات شخصی افراد و اخاذی از طریق آن و یا انتشار اطلاعات در فضای بی‌ حد و مرز اینترنتی با قصد زیان و بدون رضایت صاحب اطلاعات می‌ زند.

جرایم رایانه ای خود می‌توانند از دو طریق تقسیم شوند:

1. جرائم رایانه ای که مستقیماً و در حالت فعال به ربایش اموال، اطلاعات و رفتارهای غیرقانونی مشغول است.
2. رایانه تنها به عنوان منبع تسهیل کننده و راهنما برای ارتکاب به جرم شناخته می شود.

جرایم رایانه‌ای به پنج دسته جزئی‌تر تقسیم می‌شوند شامل:

1. خرابکاری رایانه ای
2. کلاه برداری رایانه ای
3. جاسوسی رایانه ای
4. جعل رایانه ای
5. تخریب رایانه ای
6. سرقت رایانه ای

لیست انواع جرائم کیفری

1. جعل
2. ارتشاء
3. اخاذی
4. جرایم انتخاباتی
5. مشروبات الکلی
6. سرقت
7. مزاحمت بانوان
8. صدور چک بلامحل
9. جرایم مربوط به پلمپ
10. سقط جنین
11. کلاهبرداری 
12. توهین و افتراء
13. قسم و شهادت دروغ 
14. تهدید به قتل 
15. معامله معارض 
16. جرایم علیه امنیت ملی

مجازات کیفری چیست

در راستای حفظ نظم و امنیت جامعه، هر فعل یا ترک فعلی که باعث تخلف از قوانین اسلامی شود، به عنوان یک عمل مجرمانه محسوب می‌شود. در نتیجه، پیش‌بینی شده است که برای آن تنبیهی مناسب اعمال شود. به طور کلی، حفظ نظم عمومی به معنای ایجاد آرامش در جامعه و تضمین امنیت روانی افراد است.

در قانون مجازات اسلامی در کشور ایران، مجازات ها در 4 دسته اصلی تقسیم بندی می شوند که عبارتند از:

1. قصاص: جرایم و جنایاتی که عمدی و بر علیه نفس دیگری رخ می دهد مجازات اصلی آن قصاص است
2. حد: به مجازات هایی اطلاق می شود که نحوه و میزان اجرای آن، دلیل و کیفیت آن را قانون گذار تعیین میکند
3. دیه: منظور از دیه، مقدار پول یا اموالی است که برای جبران آسیب به جان و نفس یا آسیب ناشی از قتل عمد یا غیرعمد، و همچنین قطع عضو در مواردی که قصاص ممکن نیست، تعیین شده است.
4. تعزیر: تعزیر، نوعی از مجازات‌های بازدارنده است که توسط دولت برای برخی از جرم‌های مشخص تعیین می‌شود. هدف از اعمال این نوع مجازات، حفظ نظم و مقررات اجتماعی است.

انواع دادگاه های کیفری

پس از پاسخ جامع به سؤال جرایم کیفری چیست و بررسی جرایم کیفری شامل چیست، اکنون به تفضیل در رابطه‌ با انواع دادگاه برای جرایم کیفری توضیح می‌دهیم. همان‌طور که گفتیم دادگاه های قوه قضاییه از جهت صلاحیت رسیدگی به جرایم مختلف به دو دسته تقسیم می‌شود. دسته اول دادگاه های مدنی و دسته دوم دادگاه های کیفری هستند. در این بخش سعی داریم که تمام انواع دادگاه های کیفری را با شرح وظایف هر کدام به شما معرفی کنیم. برخی از این مراجع قضایی مثل دادگاه های مشهد، تهران و مراکز استان ها، تمامی این تقسیم بندی ها را دارند و شهرستان ها برخی از دادگاه های کیفری را ندارند.

مطابق ماده 294 قانون آیین دادرسی تمامی دادگاه‌های کیفری به پنج مورد تقسیم می‌شوند.

1- دادگاه کیفری یک

دادگاه کیفری یک در مرکز هر استان و در صورت تشخیص رئیس قوه قضائیه در شهرهای استان تشکیل می‌شود. دادگاه کیفری یک عموماً با وجود یک رئیس و دو مستشار برگزار می‌گردد. البته با وجود یک رئیس و یک مستشار هم جلسه رسمیت دارد. این دادگاه به جرائم مهم از جمله جرائمی که مجازات آنها سلب حیات، حبس ابد و حبس های بیش از 10 سال، قطع عضو و جرائم سیاسی و مطبوعاتی است، رسیدگی می نماید.

2- دادگاه کیفری دو

دادگاه کیفری دو صلاحیت رسیدگی به تمام جرائم را دارد، مگر آنچه به موجب قانون در صلاحیت مرجع دیگری باشد.

3- دادگاه نظامی

دادگاه کیفری نظامی برای بررسی تخلفات نظامیان و بررسی جرایم نیروهای مسلح است. دادگاه های نظامی به جرایم مربوط به وظایف و تکالیف خاص نظامی و انتظامی می پردازد.

4- دادگاه انقلاب

دادگاه انقلاب بیشتر برای بررسی جرائم خاصی که بیشتر ماهیت و هدف امنیتی دارند ایجاد شده است؛ برای مثال جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی در این دادگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد.

5- دادگاه اطفال و نوجوانان

دادگاه اطفال و نوجوانان برای مجرمانی ایجاد شده که به‌طورکلی کمتر از ۱۸ سال سن دارند. در این نوع دادگاه برای کودکان و نوجوانانی که به لحاظ قانونی مجرم شناخته می‌شوند تسهیلاتی در نظر گرفته شده که روند بازپروری آن‌ها را نسبت به بزرگسالان متمایز می‌کند.

مجازات انواع جرائم کیفری

در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجازات کیفری شامل چهار گروه از مجازات کیفری اصلی است که متهم مجبور به انجام آن است:

• قصاص

مجازات اصلی در جرایمی چون قتل، قطع عضو و اعضای بدن، شامل قصاص است.

• حد

مجازاتی که نحوه اجرای مجازات به صلاحدید دستگاه قانون گذار معین می شود. (براساس دلیل، نوع، کیفیت جرم)

• دیه

در صورتی که قصاص وجود نداشته باشد، فرد متشاکی می تواند درخواست دیه به شیوه های مالی، غیر مالی، قطع عضو و … کند.

• تعزیر

به نقل از ویکی پدیا

تعزیر در لغت به معنای تعظیم، تأدیب، نصرت و منع می‌باشد. ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد: تعزیر مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و به موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال می‌گردد.

جمع بندی

همانطور که مطالعه کردید، جرایم کیفری به اعمالی گفته می شود که قانون را نقض کنند و در صورت ارتکاب جرم، مجرم شناخته خواهید شد. این جرایم شامل 2 تقسیم بندی عمومی و شخصی می شوند. به طور مثال تجاوز، ضرب و شتم، آتش سوزی عمدی، کلاهبرداری، خیانت در امانت و جاسوسی در فضای رایانه ای نمونه هایی از جرایم کیفری هستند. حال که متوجه شدید جرایم کیفری چیست و حداقل یکی از این جرایم را مرتکب شده اید، حتما پیشنهاد می شود به وکیل پایه یک دادگستری مشهد و سایر شهرها، مراجعه کنید.

تفاوت جرم کیفری و مدنی چیست؟

در جرائم مدنی تمامی موضوعات مرتبط با جبران ضرر به دیگری است و یا افراد برای احقاق حق و حقوق دادخواست داده اند که در این زمینه فرد دیگری می تواند زیان را جبران کند. در خصوص جرائم کیفری اما شخص ملزم به تحمل مجازات به صورت شخصی است.

انواع جرایم کیفری شامل چه مواردی هستند؟

انواع جرائم کیفری به دو گروه جرائم کیفری شخصی و عمومی تقسیم بندی می شوند.

چه مواردی شامل شکایت کیفری میشود؟

کلیه مواردی که سبب نقض قوانین باشه و شیوه مجرمانه به خود بگیرد اعم از کلاهبرداری، سرقت، خیانت در امانت، تجاوز و… جزو شکایات کیفری به شمار می روند.