احکام مربوط به طلاق و یا دعاوی خانوادگی در اغلب اوقات به قدری پیچیده می‌شوند که تنها وکیل طلاق مشهد، تهران و… میتواند از پس چالش های آن برآید؛ چه مرد و چه زن برای دریافت خواسته های خود در دادگاه های خانواده و طلاق نیاز به یک مشاور دارد، در زمینه می توانید با وکلای برتر ما در ارتباط باشید. برای رزرو نوبت بر روی لینک زیر کلیک کنید.
ناشزه چیست؟
ناشزه یعنی چه؟ معنی ناشزه در حقوق یعنی زنی که بدون دلیل قانع کننده و موجه از تمکین عام و خاص با همسرش امتناع ورزد؛ در این صورت زن به علت عدم تمکین ناشزه لقب می‌گیرد. بعد از عقد و نکاح زن و مرد، برای هر دو طرف یکسری از وظایف و حقوق طبق قانون تعریف میشود که هر دو آن ها موظف به رعایت این وظایف و در نظر گرفتن حقوق دیگری هستند؛ برای مثال وظیفه پرداخت نفقه به زن بر عهده مرد است و طبق قانون وظیفه زن تمکین از همسر است. در این مقاله قصد داریم تا در خصوص نشوز زن و قوانین آن صحبت کنیم. در ادامه در خصوص انواع تمکین، حکم مهریه زن ناشزه، نفقه برای زن ناشزه و نحوه دریافت گواهی نشوز صحبت خواهیم کرد.
انواع تمکین
اکنون که متوجه شدید ناشزه کیست نوبت به تعریف تمکین و انواع آن می‌رسد. تمکین در لغت به معنای ملزم کردن است و معنای اصطلاح تمکین در حقوق نیز نشات گرفته از همین معنای لغوی است و به فرمانبرداری زن از شوهرش اطلاق می‌گردد.
تمکین در حقوق مدنی بر دو نوع عام و خاص است که هر کدام را به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم؛ اما جدا از آن باید بدانید که اگر زنی از همسرش تمکین نکند چه به معنای خاص و چه به معنای عام به او ناشزه و به این وضعیت نشوز گفته میشود.
این اتفاق در قانون مجازات اسلامی تبعات وعواقب خاصی را برای وی به همراه خواهد داشت.
1- تمکین عام
در تمکین عام زن باید به طور کامل فرمانبردار همسرش باشد و از دستورات وی پیروی کند؛ برای مثال زن در منزلی که همسرش تهیه کرده است باید سکونت داشته باشد و یا برای خروج از منزل باید از همسرش کسب اجازه کند.
پس با این تفاسیر متوجه شدیم که تمکین عام به پیروی همه جانبه زن از همسرش باز می‌گردد و در تمام امور و زمینه ها این مهم پابرجاست؛ مگر اینکه در همان شروط ضمن عقد یکسری از حقوق به خانم داده شده باشد.
2- تمکین خاص
اکثر افراد معنای کلی تمکین را در تمکین خاص خلاصه می‌کنند و پس از شنیدن کلمه تمکین اولین چیزی که به خاطر میاوردند روابط زناشویی بین زوجین است.
تمکین خاص در فقه و حقوق اسلامی به روابط زناشویی زوجین بازمی‌گردد؛ این بدان معنی است که زن در طی زندگی مشترک در مواردی که به روابط زناشویی و آمیزش جنسی باز می‌گردد، موظف است که تابع همسرش باشد؛ بنابراین زن موظف است که روابط زناشویی را با همسرش تا حد متعارف داشته باشد و از برقراری رابطه جنسی امتناع نورزد.
قاعدتا اگر زنی از رابطه جنسی با همسرش امتناع بورزد به معنای عدم تمکین خاص است و ناشزه محسوب می‌گردد.
حکم مهریه زن ناشزه
از زمانی که عقد و نکاح بین زن و مرد برقرار میشود، زن می تواند مهریه خود را به صورت عندالمطالبه یا عندالاستطاعه، از همسر خود طلب کند و مرد موظف به پرداخت مهریه خواهد بود؛ مطابق با قانون برای زن ناشزه هم شرط مهریه برقرار است و تفاوتی با حالت عادی نخواهد داشت؛ در واقع زن ناشزه میتواند حق و حقوق و مهریه خود را به طور کامل دریافت کند؛ پس عدم اطاعت از همسر به سلب مهریه از وی منجر نخواهد شد.
نفقه برای زن ناشزه
قوانین مربوط به نفقه برای زن ناشزه با حکم مهریه زن ناشزه بسیار متفاوت است؛ در واقع طبق قانون ۱۱۰۸ قانون اساسی هر گاه زنی بدون داشتن دلایل مشروع از انجام وظایفی که ازدواج و زوجیت برای وی به وجود آورده است امتناع ورزد مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.
نکته حائز اهمیت این است که اگر زنی بدون دلیل نسبت به هر کدام از انواع تمکین ممانعت ورزد حق نفقه از وی ساقط میشود؛ اما به محض تمکین مجدد حق دریافت نفقه با وی بازمی‌گردد و شوهر موظف به پرداخت نفقه خواهد بود.
خصوصیات زن ناشزه چیست
سه مورد از مهمترین خصوصیاتی که باعث می شود یک زن را ناشزه بنامیم عبارتند از:
1- خانم ها و زنانی که در یک خانه با یک مرد در حال زندگی هستند اما بدون داشتن هیچ دلیل قانع کننده و محکمه پسندی، از مرد تمکین نمیکنند که هم شامل عام و هم شامل تمکین خاص می شود.
2- چنانچه شغلی که زن انتخاب نموده است به حیثیت فردی یا خانوادگی وی لطمه وارد آورده یا با منافع خانواده در تعارض باشد و زن از ادامه آن خودداری ننماید، از نظر قانونی ناشزه محسوب خواهد شد.
3- ترک منزل مشترک توسط زن بدون اجازه شوهر و دلیل موجه، نشانه عدم تمکین وی بوده و از نظر قانونی ناشزه محسوب می شود.
ناشزه بودن مرد به چه معناست؟
درست است که تقریبا در تمام مواردی که اصطلاح ناشزه را می‌شنوید منظور زن ناشزه است و حتی در تعریف ناشزه چیست هم تنها به خانم ها اشاره می‌کنیم؛ اما آیا بنظر شما مرد ناشزه هم وجود دارد یا خیر؟
جالب است بدانید که مرد ناشزه هم وجود دارد؛ اگرچه که ممکن است در بعضی موارد تفاوت های جدی و بنیادی در این بین وجود داشته باشد؛ اما این اصطلاح برای مرد ها هم به کار می‌رود. در مبحث تمکین خاص به ممانعت زن در برابر رابطه جنسی اشاره کردیم این اصلا در ارتباط با مردها صدق نمی‌کند و مردی که از رابطه جنسی امتناع ورزد ناشزه محسوب نمی‌گردد؛ در واقع مرد ناشزه مردی است که از انجام تکالیف و وظایف خود در رابطه به زوجه ممانعت و امتناع می ورزد؛ مصداق بارز آن میتواند عدم پرداخت نفقه به زوجه باشد و این مهم به نحوی عدم تمکین مرد به شمار می‌رود.
گواهی نشوز چیست؟ چگونه می‌توان آن را دریافت کرد؟
در رابطه با اثبات عدم تمکین و ناشزه بودن یک زن، تنها ادعای همسر کافی نیست و این عدم تمکین باید اثبات گردد. چگونه می‌توان اثبات کرد که زنی ناشزه است؟ اثبات این ادعا، آنچنان که به نظر می‌رسد آسان نیست؛ در صورتی که زن منزل را ترک کرده باشد، کار کمی راحت تر میشود؛ در این صورت مرد اظهارنامه ای ارسال می‌کند تا همسرش به منزل بازگردد و در صورت امتناع از بازگشت زن به خانه شوهرش، امکان ثبت دادخواست الزام به تمکین یا عدم تمکین برای شوهر ایجاد می‌گردد.
پس از طی کردن تمامی این فرایند و اثبات اینکه زن به طور جدی از انجام تمکین ممانعت می ورزد، گواهی نشوز برای زوج صادر و پس از آن نفقه زن سلب میشود و از طرفی مرد میتواند اقدام به ازدواج مجدد نماید.
اثبات عدم تمکین گاهی با شهادت شهود و یا اقرار خود طرفین صورت می‌گیرد. در ارتباط با عدم تمکین خاص اثبات سخت تر هم میشود و در این مورد تنها اقرار خانم میتواند ادله درستی بر اثبات این ادعا باشد.
در این خصوص می توانید مقاله طلاق در صورت عدم تمکین زن را مطالعه نمایید.
جمع بندی ناشزه یعنی چه ؟ ناشزه چیست؟
در تعریف ناشزه کیست گفتیم ناشزه به زنی اطلاق می‌گردد که از تمکین عام و خاص همسرش امتناع کند؛ یعنی هم در امور جاری و هم در روابط زناشویی نسبت به خواست همسر بی توجه باشد و ممانعت ورزد. در این حالت حق نفقه از زوجه سلب میشود اما حق مهریه همچنان برای او پابرجاست؛ از طرفی در یکسری از شرایط خاص زن می تواند به صورت قانونی و بدون هیچگونه تبعاتی عدم تمکین خود را ادامه دهد؛ مثلا اگر مرد دچار بیماری مقاربتی و جنسی باشد و یا زن از حق حبس خود استفاده کند. اثبات عدم تمکین زن با شهادت شهود و یا اقرار زوجین امکان پذیر است و تنها ادعای مرد ادله کامل و مناسبی برای اثبات نیست و در آخر در صورتی که مرد نسبت به اخذ گواهی نشوز اقدام کند، پس از دریافت آن حق ازدواج مجدد به زوج داده میشود و حق نفقه از زوجه سلب خواهد شد.
سوالات متداول در خصوص ناشزه چیست؟
زن ناشزه بعد از چند سال میتواند طلاق بگیرد؟
طلاق زن ناشزه به زمان خاصی بستگی ندارد؛ طلاق زمانی میتواند انجام پذیرد که عسر و حرج زن اثبات گردد و یا با توافق زوج، طرفین اقدام به طلاق نمایند.
اقامتگاه زن ناشزه کجاست؟
اقامتگاه زن ناشزه همان محل اقامت شوهر است، زن ناشزه میتواند در همان اقامتگاه همسرش زندگی کند؛ اصل بر ناشزه بودن تمکین و عدم تمکین است نه چیز دیگری!
تنها تاثیری که تفاوت اقامتگاه زن و مرد بر روند دادگاه می‌گذارد، ممکن است اثبات آسان تر ناشزه بودن زن باشد.
آیا ناشزه بودن زن سبب از بین رفتن حق مهریه میشود؟
خیر؛ از بدو جاری شدن عقد مهریه به زن تمام و کمال تعلق می‌گیرد و ناشزه بودن زن تاثیری بر این فرایند نخواهد داشت.
در چه شرایطی زن میتواند نسبت به عدم تمکین مجاز باشد؟
در یک سری از شرایط زن میتواند نسبت با عدم تمکین مجاز باشد این موارد عبارت اند از:
- استفاده از حق حبس
- تعیین مکان زندگی توسط زن
- ابتلای زن بیماری خاص
- ابتلای مرد به بیماری های مقاربتی و خاص
- ضرر مالی، شرافتی و جانی
اثبات نشوز زن چگونه است؟
همان‌طور که در بالا گفتیم اثبات ناشزه بودن زن در تمکین عام با شهادت شهود و یا اقرار طرفین صورت می‌گیرد؛ اما اثبات عدم تمکین خاص اغلب مواقع تنها با اقرار خانم امکان پذیر است.
تفاوت عدم تمکین و نشوز یا ناشزه چیست؟
این دو در ماهیت و تعریف تفاوتی با یک دیگر ندارد و هر دو بر یک اصل دلالت دارند.
آیا زنی که از حق حبس استفاده می‌کند ناشزه است؟
خیر؛ زنی که از حق حبس استفاده می‌کند مطابق قانون مجاز است که تا زمان دریافت مهریه از تمکین شوهر امتناع بورزد و در این حالت زن ناشزه محسوب نمی‌شود و این عمل نشوز نیست.
