هنگامی که شخصی فوت می کند در کنار دارایی های باقی مانده از او، اقدام برای انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی امری ضروری است. البته مستمری بیمه تامین اجتماعی ارث محسوب نشده و تنها به افرادی خاص تعلق می گیرد.
برای انحصار وراثت حقوق بازنشستگی متوفی، لازم است مراحلی طی شود که شامل دریافت گواهی فوت و آماده سازی دیگر مدارک برای ارائه به ارگان های مربوطه است. بنابراین پیش از این کار باید بررسی کنید که چه کسانی شرایط برخورداری از حقوق متوفی را دارند و مراحل انحصار وراثت حقوق بازنشستگی به چه صورت است!
مدارک لازم برای انتقال حقوق متوفی به همسر
برای انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی لازم است مدارکی آماده شده و توسط وراث یا وکیل آن ها به دفتر ثبت اسناد رسمی تحویل داده شود. البته با توجه به اینکه حقوق بازنشستگی ارث محسوب نمی شود، ممکن است به برخی از وراث تعلق نگیرد!
بنابراین توصیه می کنیم پیش از هر نوع اقدامی با وکیل پایه یک دادگستری مشهد یا شهر خودتان مشورت کرده و اطلاعات کامل تری در این زمینه کسب کنید. اما به طور کل از مدارک لازم برای حصر وراثت بیمه تامین اجتماعی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اصل و تصویر شناسنامه و کارت ملی متوفی
- اصل و تصویر گواهی فوت
- اصل و تصویر شناسنامه و کارت ملی ورثه
- اصل و تصویر سند ازدواج دائم
- اصل و تصویر گواهی انحصار وراثت
- وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)
- اسناد مربوط به بیمه
- گواهی اشتغال به تحصیل فرزندان
- تنظیم درخواست بازماندگان برای دریافت مستمری
شرایط دریافت مستمری تامین اجتماعی متوفی
انحصار وراثت از نوع بیمه تامین اجتماعی مانند انحصار وراثت دارایی های متوفی نیست. مطابق ماده ۸۰ قانون تامین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴، بازماندگان تنها در صورتی می توانند حقوق متوفی را دریافت کنند که وی دارای یکی از شرایط زیر بوده باشد:
- در صورتی که متوفی بازنشسته سازمان تامین اجتماعی باشد.
- در صورتی که فرد بیمه شده بر اثر بیماری های خاص یا حوادث ناشی از کار فوت شود.
- اگر متوفی به دلیل از کار افتادگی مستمری بگیر تامین اجتماعی بوده باشد.
- در صورتی که متوفی حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد.
- اگر متوفی در ۱۰ سال گذشته حداقل حق بیمه یک سال را پرداخت کرده باشد؛ البته این شرایط برای افرادی در نظر گرفته می شود که حق بیمه ۹۰ روز کار را در آخرین سال حیات خود پرداخته باشند.
مستمری متوفی به چه کسانی تعلق می گیرد؟
افرادی که در انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی سهم می برند شامل همسر، فرزندان و پدر و مادر متوفی هستند. البته شرایطی برای دریافت سهم مستمری وجود دارد و سهم هر یک از این افراد با یکدیگر متفاوت است.
سهم فرزند دختر متوفی
سهم فرزند دختر متوفی ۲۵ درصد از کل حقوق بازنشستگی است. البته این سهم زمانی به فرزند دختر تعلق می گیرد که وی فاقد شغل و همسر باشد. همچنین در صورت فوت پدر و مادر، سهم فرزند دختر دو برابر می شود.
سهم فرزند پسر متوفی
سهم اولاد ذکور متوفی نیز مشابه سهم دختران، همان ۲۵ درصد است. البته فرزند ذکور باید سنی کمتر از ۱۸ سال داشته باشد یا نامه اشتغال به تحصیل ارائه دهد. همچنین اولاد ذکوری که به علت نقص عضو یا بیماری قادر به کار نباشند مشمول دریافت مستمری متوفی خواهند بود.
سهم فرزند خوانده متوفی
انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی شامل فرزند خوانده متوفی نیز می شود. در این موارد فرزند خوانده حکم فرزند حقیقی را داشته و از تمامی حقوق قانونی برخوردار است. بنابراین در رابطه با فرزند خوانده همان شرایط فرزندان دختر و پسر برقرار خواهد بود.
سهم همسر متوفی
در صورتی که متوفی زن باشد، شوهر زمانی مشمول دریافت مستمری وی می شود که تحت تکلف زن بوده و سنی بیشتر از ۶۰ سال داشته باشد. همچنین مردان از کار افتاده از مستمری متوفی برخوردار می شوند. در این موارد سهم شوهر ۵۰ درصد از مستمری متوفی است.
در صورتی که متوفی مرد باشد، همسر وی از حقوق بازنشستگی ایشان ۵۰ درصد سهم می برد. اگر متوفی دارای چند همسر دائمی باشد، ۵۰ درصد از کل حقوق بازنشستگی به طور مساوی بین آن ها تقسیم می شود. همچنین طبق بند ۱ ماده ۴۸ قانون حمایت از خانواده در صورت ازدواج مجدد همسر، مستمری وی قطع نمی گردد.
سهم پدر و مادر متوفی
والدین تحت تکلف متوفی در صورت از کار افتادگی یا سالخوردگی از مستمری متوفی سهم می برند. در این موارد سن مادر باید بیشتر از ۵۵ سال و سن پدر بیشتر از ۶۰ سال باشد. والدینی که مستمری بگیر سازمان تامین اجتماعی هستند از مستمری متوفی سهم نمی برند.
مراحل انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی
برای انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی ابتدا باید مدارک لازم را آماده کنید که یکی از آن ها گواهی انحصار وراثت است. دریافت این گواهی مراحلی دارد که در ادامه ذکر می شود:
مراجعه به دفتر اسناد رسمی
برای دریافت گواهی انحصار وراثت، وراث یا وکیل قانونی گواهی فوت متوفی را دریافت کرده و به همراه سه نفر شاهد به دفتر اسناد رسمی مراجعه می کنند.
شاهدان باید جزء آشنایان متوفی بوده اما از اقوام درجه یک ایشان نباشند. حضور شاهدان برای تایید ورثه بوده و سه شاهد باید گواهی بدهند که نام تمامی ورثه در استشهادیه انحصار وراثت ذکر شده است.
رجعت به شورای حل اختلاف
سپس وراث یا وکیل رسمی آن ها به همراه مدارکی از جمله عقدنامه، کارت ملی و شناسنامه وراث، گواهی فوت و استشهادیه انحصار وراثت به شورای حل اختلاف محل زندگی متوفی مراجعه می کند. به این صورت دادخواست انحصار وراثت ثبت شده و وراث باید لیست اموال متوفی را برای تعیین مالیات بر ارث به اداره مالیات تحویل دهند.
انتشار آگهی در روزنامه های کثیر الانتشار
در نهایت یک آگهی در روزنامه های کثیر الانتشار چاپ می شود تا در صورتی که وراث دیگری وجود دارند بتوانند برای احقاق حق و حقوق خود به دادگاه مراجعه کنند.
در صورتی که تا یک ماه پس از انتشار آگهی فردی ادعای وارث بودن نداشت، گواهی انحصار وراثت صادر می شود.
مراجعه به سازمان تامین اجتماعی
با وجود این گواهی و دیگر مدارک لازم می توان به سازمان تامین اجتماعی مراجعه کرده و برای حصر وراثت بیمه تامین اجتماعی متوفی اقدام کرد. دقت داشته باشید که ارائه گواهی انحصار وراثت به سازمان تامین اجتماعی مهلت مشخص ۹ ماهه ای دارد و بازماندگان باید پیش از این تاریخ برای انحصار وراثت بیمه اقدام کنند.
مراحل حصر وراثت بیمه تامین اجتماعی چقدر طول می کشد؟
معمولاً تمامی مراحل حصر وراثت بیمه تامین اجتماعی بین ۱ تا ۲ ماه زمان می برد. بنابراین به بازماندگان واجد شرایط توصیه می کنیم حتماً هرچه زودتر برای تکمیل مدارک و درخواست انحصار وراثت بیمه متوفی اقدام کنند.
بیمه تامین اجتماعی بعد از فوت به چه کسانی تعلق میگیرد؟
بیمه تامین اجتماعی با توجه به قانون به افرادی چون زوجه دائم، فرزند پسر، فرزند دختر، فرزندخوانده و پدر و مادر متوفی تعلق می گیرد.
مدارک لازم جهت درخواست مستمری تامین اجتماعی بازماندگان چیست؟
گواهی فوت، اصل شناسنامه و کارت ملی متوفی، شناسنامه، کارت ملی و دفترچه بیمه بازماندگان
برای درخواست برقراری مستمری تامین اجتماعی به کدام شعبه باید مراجعه کرد؟
شعبه مربوطه در واحد مستمری‌ها
انتقال حقوق متوفی به همسر تامین اجتماعی امکان پذیر است؟
بله همسر متوفی می تواند 50 درصد از سهم حقوق متوفی را با مراجعه به سازمان تامین اجتماعی دریافت کند.
