برای انحصار وراثت کجا برویم؟ بعد از فوت هر شخص وراث برای دریافت سهم الارث خود باید به شورای حل اختلاف آخرین محل زندگی شخص فوت شده مراجعه کنند. هر کدام از بازماندگان، با ارائه مدارک مورد نیاز به این مرجع قضایی می توانند گواهی حصر وراثت و سهم الارث خود را با توجه به طبقه مشخص شده دریافت کنند. اما مدارک لازم برای دریافت این گواهی چیست؟ و چه مراحلی را برای اخذ آن باید طی کرد؟
برای انحصار وراثت کجا برویم؟
مرجع اصلی برای صدور گواهی انحصار وراثت شورای حل اختلاف آخرین مکانی است که شخص فوت شده در آنجا زندگی کرده است. اگر در خارج از ایران زندگی می کنید برای دریافت این گواهی باید از طریق وکیل دادگستری به دعاوی انحصار وراثت خود رسیدگی کنید.
درخواست انحصار وراثت فرایندی قانونی و زمانبر است و پیش بردن مراحل قانونی آن برای شما دشوار خواهد بود. اگر ساکن مشهد هستید، با دریافت مشاوره از وکیل ارث در مشهد، ضمن آگاهی از حقوق و مسئولیت های خود این پرونده را با کمترین چالش و مشکل پیش می برید.
مراحل گام به گام انحصار وراثت در شورای حل اختلاف
- صدور گواهی فوت
- صدور گواهی انحصار وراثت
- استشهادیه محضری حصر وراثت
- مراجعه به سازمان امور مالیاتی و تعیین مالیات بر ارث
- مراجعه به شورای حل اختلاف
- چاپ آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار جهت استعلام سایر ورثه
1- صدور گواهی فوت
اولین مرحله برای انحصار وراثت گرفتن گواهی فوت است. این گواهی با مراجعه به سازمان ثبت احوال انجام می شود. وکیل ارث یا یکی از بازماندگان متوفی می تواند برای دریافت این گواهی از سازمان ذکر شده اقدام کند.
2- دریافت فرم درخواست انحصار وراثت
در این مرحله یکی از وراث باید با مراجعه به دفاتر الکترونیک خدمات قضایی یا شورای حل اختلاف شهر محل سکونت متوفی دادخواستی جهت تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت تنظیم کند. این دادخواست با تکمیل فرمی خاص تنظیم می شود. این فرم باید در یکی از دفاتر اسناد رسمی شهر به تایید سایر ورثه برسد و همراه با مدارک دیگری از جمله گواهی فوت و مدارک هویتی بازماندگان در این دفاتر ثبت قانونی شود. در دفاتر اسناد رسمی نیز باید ضمن تنظیم یک استشهادیه و امضا آن توسط دو شاهد، وراث فرد فوت شده به صورت رسمی و قانونی اثبات شوند.
3- استشهادیه محضری حصر وراثت
این استشهادیه شامل تکمیل فرمی خاص در دفاتر اسناد رسمی برای تایید هویت بازماندگان متوفی است. در این فرم نام و نسبت تمام بازماندگان متوفی قید می شود. برای اطمینان از نسبت این افراد با فرد متوفی سه نفر شاهد آن را امضا می کنند تا به همان نسبت ذکر شده اشخاص با متوفی شهادت دهند.
4- مراجعه به سازمان امور مالیاتی و تعیین مالیات بر ارث
لیست کردن تمام دارایی فرد متوفی یکی دیگر از مراحل تعریف شده در انحصار وراثت است. در این لیست تمام اموال منقول و غیر منقول فرد فوت شده مشخص می شود. یکی از وراث باید با مراجعه به اداره دارایی، مالیات بر ارث متوفی را روشن کند. تعیین این مالیات بر اساس نسبت هر یک از بازماندگان با فرد متوفی انجام می شود.
- در دست داشتن رسید دریافت شده در این مرحله برای مراجعه به شورای حل اختلاف الزامی است.
گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث مشمول متوفیانی است که پیش از سال 1395 فوت کرده باشند. در این شرایط باید برای دریافت گواهی حصر وراثت در شورای حل اختلاف، این گواهی از اداره مالیات دریافت شود.
- در شرایطی که اموال متوفی بیش از 50 میلیون تومان باشد (گواهی های انحصار وراثت نامحدود)، تقسیم اموال منوط به پرداخت مالیات بر ارث است. چنانچه پرداخت این مالیات ظرف یکسال از مدت زمان حصر وراثت بعد از فوت متوفی انجام شود، ورثه از معافیت های مالیاتی برخوردار می شوند.
5- مراجعه به شورای حل اختلاف
در این مرحله جهت دریافت گواهی حصر وراثت باید یکی از بازماندگان متوفی یا وکیل حصر وراثت به نمایندگی از تمام ورثه با در دست داشتن این مدارک به شورای حل اختلاف مراجعه کند:
- فرم امضا شده توسط بازماندگان در دفتر اسناد رسمی
- مدارک هویت تمام وراث (شناسنامه و کارت ملی)
- دادخواست انحصار وراثت
- گواهی فوت فرد متوفی
- گواهی مالیات بر ارث
6- استعلام سایر ورثه احتمالی متوفی با چاپ آگهی
مراجع قضایی پس از ارزیابی اسناد و مدارک ارائه شده برای بررسی اینکه آیا فرد متوفی دارای ورثه دیگری هست یا خیر، آگهی انحصار وراثت را در روزنامه های کثیرالانتشار چاپ می کنند. در صورت عدم مراجعه شخص یا اشخاصی در یک بازه زمانی یک ماهه، گواهی انحصار وراثت صادر می شود.
- چنانچه اموال شخص فوت شده حداقل 50 میلیون تومان باشد، گواهی حصر وراثت از نوع نامحدود است. در این وضعیت برای تقسیم ماترک یک آگهی انحصار ورثه از طریق روزنامه های کثیرالانتشار به مدت سی روز منتشر می شود. اما در شرایطی که اموال و دارایی های متوفی کمتر از مقدار ذکر شده باشد، نیازی به انتشار آگهی نیست. البته، در صورتی که ورثه قصد انتقال یا فروش اموال متوفی را داشته باشند، باید آگهی منتشر شود.
مدارک لازم برای صدور برگه انحصار وراثت
- گواهی فوت فرد متوفی
- وصیت رسمی و شناسنامه شخص فوت شده
- شناسنامه تمام بازماندگان
- گواهی اظهارنامه مالیاتی
- تنظیم استشهادیه و تایید آن توسط سه شاهد در یکی از دفاتر اسناد رسمی
در قدم بعدی برای انحصار وراثت چه باید کرد؟
بعد از اینکه متوجه شدید برای انحصار وراثت کجا برویم و دریافت گواهی انحصار ورثه، دو راه پیش روی وراث وجود دارد:
- در شرایطی که وراث به تقسیم اموال رضایت داشته و اختلافی بین آنها وجود نداشته باشد، اموال باقی مانده از متوفی بین آنها تقسیم می شود. البته، این تقسیم اموال تنها بعد از پرداخت مالیات بر ارث انجام می شود. تا زمانی که این مالیات پرداخت نشود، امکان دسترسی به اموال و دارایی های فرد متوفی و یا فروش آنها وجود ندارد.
- اما در وضعیتی که اختلافی بین ورثه وجود داشته باشد، وارثان باید ضمن مهیا کردن درخواست تحریر، مهر و موم و در نهایت تقسیم ترکه، آن را به مراجع ذیصلاح ارائه دهند. در این شرایط برای تقسیم اموال فرد متوفی قانون وارد عمل شده و تصمیم گیری می کند.
در پایان، مرجع اصلی درخواست انحصار وراثت کجاست؟
برای انحصار وراثت کجا برویم؟ مرجع اصلی حصر وراثت شورای حل اختلاف است. برای دریافت گواهی انحصار وراثت ورثه باید ضمن تنظیم دادخواست (تکمیل فرم) در یکی از دفاتر الکترونیک خدمات قضایی، به شورای حل اختلاف آخرین منطقه سکونت متوفی مراجعه کند. دادخواست مربوط به دریافت این گواهی باید در یکی از دفاتر اسناد رسمی شهر محل سکونت به امضای تمام ورثه به همراه سه نفر شاهد برسد. در نهایت وکیل یا یکی از وراث به نمایندگی از باقی ورثه می تواند با مراجعه به شورای حل اختلاف فرایند حصر وراثت را به پایان برساند. دریافت این گواهی منوط به تهیه مدارکی چون فرم درخواست انحصار وراثت، شناسنامه، گواهی فوت و وصیت نامه متوفی، استشهادیه محضر، مدارک هویتی بازماندگان و گواهی پرداخت مالیات بر ارث است.
اگر از مراحل انجام این کار اطلاعات کافی ندارید، حتما از یک وکیل خبره و متخصص مشاوره دریافت کنید. گروه حقوقی رامین پورعطا در خدمت شماست تا روند رسیدگی به پرونده های حقوقی تان را با بیشترین سرعت و کمترین اتلاف وقت و هزینه پیش ببرد.
سوالات متداول
برای گرفتن گواهی حصر وراثت باید به اداره دارایی مراجعه کرد؟
خیر. در صورتی که زمان فوت متوفی پیش از سال 95 باشد لازم است برای دریافت گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث به اداره مالیات مراجعه کرد. زمانی که گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر شده باشد، در زمان انتقال یا تقسیم اموال باید برای ارائه اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات بر ارث ماترک متوفی اقدام نمود.
در صورت عدم حضور وراث انحصار ورثه چگونه پیش می رود؟
اگر به دلایلی چون در دسترس نبودن مدارک هویتی یک یا چند تن از وراث و یا اقامت آنها در خارج از کشور، مشکلی در مراحل انحصار وراثت و دریافت گواهی آن ایجاد شود، جای هیچ نگرانی وجود دارد. در این شرایط شورای حل اختلاف از طریق اداره ثبت احوال تمام استعلام های مورد نیاز را پیگیری می کند. این وضعیت ممکن است زمان بر شود. کمک گرفتن از یک وکیل ارث می تواند به روال قانونی کار سرعت بیشتری دهد
مدت زمان انحصار وراثت بعد از فوت چقدر است؟
برای دریافت این گواهی مدت زمان مشخصی در قانون تعریف نشده است. هر یک از بازماندگان می تواند با در دست داشتن مدارک مربوطه نسبت به دریافت آن در هر زمان اقدام کند. تنها محدودیت زمانی تعریف شده در قانون حصر وراثت، دریافت گواهی مالیاتی است که باید حداکثر در مدت یک سال مدارک مربوط به آن تحویل داده شود.
دریافت گواهی حصر وراثت چقدر زمان می برد؟
مدت زمان دریافت این گواهی با توجه به عوامل مختلف تعیین می شود که از آن جمله می توان به تعداد وراث، حضور یا عدم حضور وکیل و میزان اموال متوفی اشاره کرد
برای گواهی حصر وراثت باید هزینه ای پرداخت کرد؟
بله. هزینه های حصر وراثت شامل تعرفه های حق الوکاله وکیل، هزینه دادرسی دعاوی ملکی و هزینه ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. مواردی چون شهرت وکیل و تعداد وراث در ارزیابی این هزینه تاثیرگذار هستند.
